Kraków, 05.04.2024

Cogiteon to już nie kilka pomieszczeń w kamienicy w centrum Krakowa i niewielki zespół edukatorów, którzy w kilka lat przeprowadzili pokazy dla ponad 118 tys. osób, w tym w ramach projektu dofinansowanego ze środków unijnych. Teraz Cogiteon to obiekt o powierzchni 14 tys. m² powierzchni użytkowej, 2-hektarowy park oraz hektarowy ogród na dachu. W ramach inwestycji powstała interaktywna wystawa stała „Człowiek i jego marzenia”, osobna ekspozycja dla dzieci, a laboratoria zyskały profesjonalne wyposażenie. Cogiteon to także przestrzenie konferencyjne i eventowe, które mogą być wykorzystywane biznesowo.

Budowa trwała od marca 2021 roku, a projekt architektoniczny narodził się 3 lata wcześniej. Sama koncepcja centrum jest jeszcze starsza. W międzynarodowym konkursie architektonicznym wygrała propozycja pracowni Heinle, Wischer und Partner. Zgodnie z nią centrum tworzą 4 pawilony, spięte wspólną elewacją. Budynek stopniowo wznosi się z poziomu gruntu od strony pasa startowego dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny w stronę alei Bora-Komorowskiego. Znaczna jego część znajduje się pod ziemią. Na dachu rośnie 12 drzew. Są byliny, kwiaty, trawy, eksponaty plenerowe oraz ścieżki spacerowe z widokiem na Kraków. Dalszych prawie 300 drzew rośnie w parku, który powstał obok Cogiteonu.

W obiekcie zastosowano unikalne rozwiązanie pompy ciepła, która współpracuje ze zbiornikiem lodu, aby zapewnić ogrzewanie i chłodzenie. Zbiornik, który może pomieścić około 860 tys. litrów wody, sąsiaduje z kolejnym – drugi rezerwuar gromadzi deszczówkę wykorzystywaną do podlewania roślin na dachu. Oprócz tego działa inteligentny system sterowania urządzeniami BMS, a ledowe oświetlenie funkcjonuje w energooszczędnym systemie DALI.

Cogiteon zapowiada lato

Na tę datę czekało wielu. Cogiteon planuje rozłożone na dwa dni otwarcie. Oficjalne rozpoczęcie działalności z wyjątkowymi koncertami oraz wykładami zaplanowane jest na 21 i 22 czerwca. W niemal najkrótszą noc roku odbędzie się także mapping na elewacji. Już teraz dostępne bez ograniczeń są zielone przestrzenie rekreacyjne.

W Cogiteonie są 4 laboratoria: Smaków (z wyposażeniem kuchennym), Reakcji (chemiczne), Cząstek (fizyczne) oraz Przyrody (z własną szklarnią, wiwariami, akwariami oraz makietą doliny rzecznej i spektakularnym torem wodnym). Oprócz nich działać będą dwie pracownie: Techniki oraz Innowacji. Obok znajduje się rozlokowana na ponad 2,2 tys. m² interaktywna wystawa stała z ponad setką urządzeń przeznaczonych do samodzielnego eksperymentowania.

W Cogiteonie będzie też multimedialna, immersyjna Strefa Emocji, wystawa o przyrodzie dedykowana przedszkolakom, naukowy sklep Cekwadrat, sale konferencyjne Eon, Idea i Logika, eventowa sala Cogito oraz restauracja prowadzona przez wybitnego szefa kuchni Andrzeja Polana.

Do początku lata instytucja rozlokuje się w nowym obiekcie, aby prowadzić testy, przygotować ostateczne scenariusze zajęć i je prototypować. Poszczególne przestrzenie będą zyskiwały docelowy wygląd. Generalny wykonawca, w ramach obowiązującego kontraktu, zobowiązany jest też do usuwania usterek zgłoszonych przez komisje odbiorowe.

Jeszcze w tym roku Cogiteon planuje cykl kosmicznych spotkań i warsztatów, organizację eventów z kuchnią molekularną, kilka wystaw w ramach ścieżki „Zrównoważona przyszłość”, a w dalszej perspektywie organizację Festiwalu Snów, co nawiązuje do jednego z eksponatów wystawy stałej.

Cogiteon z unijnym wsparciem

Całkowity koszt inwestycji wyniósł 284 mln zł, z czego prawie 3/4 stanowi koszt prac budowlanych wraz z zagospodarowaniem terenu parkowego. Generalny wykonawca realizował kontrakt w trudnym okresie pandemii oraz wojny w Ukrainie, czego efektem była wysoka inflacja oraz problemy z dostępem do materiałów budowlanych. W trakcie budowy odkryto niemiecki schron paliwowy z okresu II wojny światowej, który ostatecznie udało się wkomponować w przestrzenie zielone.

Cogiteon powstał nie jako budynek, ale jako w pełni wyposażona instytucja. Z eksponatami, które powstały na specjalne zamówienie. Z laboratoriami w których działa specjalistyczny sprzęt: m.in. dygestoria, komory laminarne, drukarki 3D. Z warsztatem w którym jest m.in. maszyna do cięcia z użyciem wody pod wysokim ciśnieniem. To wyposażenie kosztowało ponad 35 mln zł.

Projekt był finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Unijne wsparcie wyniosło 196 mln złotych.