Na wystawie w Cogiteonie. Co się działo, zanim ludzie stworzyli cywilizację? cz.2
Zaczęło się dawno, dawno temu, gdy przodkowie ludzi i szympansów poszli własnymi ewolucyjnymi...
Krótko i węzłowato. Dlaczego nowy rok startuje 1 stycznia?
- Tekst: Piotr Żabicki
Dlaczego nowy rok zaczyna się 1 stycznia, a nie na przykład 1 maja lub w pierwszy dzień Świąt albo ostatni dzień lata? 🤔 Czy w wyznaczenie początku roku zamieszana jest astronomia, tak jak uwikłana jest w czas jego trwania, określany przez obieg Ziemi dookoła Słońca?
Nie tym razem. Astronomia jest niewinna. Za to winni są Rzymianie. To oni stoją za tym, że to właśnie 1 stycznia świętujemy początek kolejnego roku
Czekanie na nowy rok
Jest rok 153 p.n.e. Na terenie dzisiejszej Hiszpanii trwa wojna wyzwoleńcza plemion celtiberyjskich przeciw rządom Rzymu. Do walki przeciwko rebeliantom zostaje oddelegowany nowy konsul Quintus Fulvius Nobilior. Jest już gotowy do boju, jednak musi czekać. Przywództwo nad armią może objąć dopiero wraz z nastaniem nowego roku, który w Rzymie tamtych czasów wypadał w marcu. Skąd inąd to sensowne, że początek roku wypadał wiosną, kiedy świat odradza się po zimowym śnie.
Nobilior czeka, a tymczasem powstańcy bez skrupułów atakują i łupią rzymskie posiadłości. Tak być nie może – postanawia rzymski Senat i przesuwa datę objęcia rządów kolejnych konsulów na początek stycznia. To usprawnienie pozwoli konsulom objąć rządy wcześniej i przygotować się do rozpoczynających się wiosną kampanii wojennych.
Juliusz Cezar mówi jak ma być
Wojna i polityka to istotne sprawy – zdaje się myśleć ponad 100 lat później wielki Juliusz Cezar oficjalnie przesuwając datę rozpoczęcia roku (a nie tylko rządów konsulów) na 1 stycznia. Przy współpracy z astronomem Sosygenesem wprowadza on w 46 r. p.n.e. kalendarz juliański. Mimo jego zmiany na kalendarz gregoriański (w Polsce 1582 r., w Rosji zaś 1918 – dlatego Rewolucja jest Październikowa, mimo że wg naszej gregoriańskiej rachuby wybuchła 6/7 listopada 1917 r.) data rozpoczęcia roku pozostała ta sama. I tak trwa do dziś!
A Nobilior? No cóż, jego działania nie były pomyślne. Armia rzymska wpadła w pułapkę i kilka tysięcy żołnierzy udało się w zaświaty. Dzień tej porażki (23 sierpnia) był tak katastrofalny, że odtąd (o czym wspomina historyk Appian) żaden rzymski wódz nie rozpoczynał bitwy tego dnia.
P.S. Pamięć o tym, że kiedyś rok rozpoczynał się w marcu przetrwała jednak w języku. Zobaczcie np. że w angielskim i innych językach wrzesień nazywa się September – od słowa “septem” czyli siedem. Policzcie teraz siedem miesięcy wstecz od września. Podobna sytuacja jest z kolejnymi miesiącami roku aż po grudzień (December).
Ostatnio dodane do Rozoom
Juliusz Cezar – sprawca tego, że nowy rok startuje 1 stycznia.
